Het Wakatobi Marine Park
We hebben wat liefde voor Indonesië, we hebben Bali bezocht met Bali Dive Trek en Ikan Dive, Raja Ampat en de zee van Banda's met de Tidak Apa Pa. Deze keer gingen we het Wakatobi Marine Park verkennen.
Wakatobi is een eilandengroep ten zuidoosten van Sulawesi. Voor degenen die het niet weten Sulawesi is het 11e eiland ter wereld met een groot gebied, gelegen ten oosten van Borneo en ten westen van de Raja ampat. Wakatobi is een marine park met vier grote eilanden, tijdens ons verblijf konden we alleen het hoofdeiland Wangi-wangi bezoeken.
Wakatobi, heeft een luxe resort dat zeer beroemd is, maar dat volledig is afgesneden van de rest van het eiland. Het bedient daarom een luxe clientèle maar heeft niettemin bijgedragen aan de ontwikkeling van de regio. Het is jammer om naar Wakatobi te komen zonder uw resort te verlaten, er is veel om uzelf te bezetten, zoals de kleine markten en de warung.
Wakatobi wordt op tijd gestopt, we kunnen ons snel voorstellen hoe Bali er meer dan 50 jaar geleden zou kunnen uitzien. De inwoners zijn gastvrij, warm en altijd blij om buitenlanders te ontmoeten.
Als de archipel uitzonderlijk is, wordt deze zeer weinig bezocht, een van de belangrijkste redenen waarom het eiland weinig toeristen ontvangt, is waarschijnlijk te wijten aan de moeilijke toegang. Het duurt ongeveer 3 vluchten vanaf Bali of 2 vluchten vanaf Jakarta om op uw bestemming te komen. Dat gezegd hebbende, dit maakt de bestemming erg interessant voor ons omdat het weinig bezocht is, het eiland behoudt een uniek karakter dankzij het, we zijn ver verwijderd van de drukte van toeristen zoals in Sanur, Bali.
Sulawesi Dive Trek
Voor dit verblijf Sulawesi-duiktocht (SDT) verwelkomde ons met open armen. Beheerd door Robin Cuesta, heeft deze Parijse 93 een nogal atypische koers, maar we zullen daarna op zijn geschiedenis terugkomen. Voor accommodatie Sulawesi Dive Trek kan in het hotel van het partnercentrum verblijven, de accommodatie is eenvoudig omdat zonder warme douche, maar de privékamer blijft comfortabel, voorzien van airconditioning en vooral een ongelooflijk warm welkom van Akas Robin's partner Wakatobien. Er is ook een hotel in 2 daar niet met een beetje meer comfort. Het verkennen van Wakatobi is niet voor duikers die op zoek zijn naar 5 star resorts, maar voor avontuurlijke duikers die zich willen onderdompelen in de lokale cultuur.
De archipel is sinds 2002 een marien park met een rijke dichtheid van 750 soorten koralen, 960 soorten tropische vissen en 3 soorten schildpadden. Het mariene park staat op de lijst van biosfeerreservaten van de Verenigde Naties. Er is daar een ongelooflijk mangrovemoeras, met een grote rijkdom aan vogels die het ontdekken waard zijn.
Maar de belangrijkste attractie blijft grotduiken, verrast? Robin-trainer en technisch duiker is een uitstekende ontdekkingsreiziger. Hij ontdekte en verkende vele onderwatergrotten op Sulawesi en in Wakatobi. Op Wangi wangi voor het moment tussen de onderzochte grotten, niets erg diep. Aan de andere kant leent de site zich uitstekend voor training in grotduiken. Er zijn nog veel grotten te ontdekken op het eiland en vooral in andere uithoeken van Sulawesi. Robin beknibbelt hierin niet en zet expedities op voor de meest ervaren grotduikers.
Wie is Robin Cuesta?
Robin had bij de start een vrij unieke carrière in de IT, deze jonge Parijzenaar van 93 ontdekte het duiken in 2006 tijdens een doop in Cuba. In 2007 ging hij weer op vakantie en bracht hij een open water door in Sint Maarten. In 2013 ging hij naar Thailand, en bracht zijn divemaster door, in deze periode ontdekt Robin de geneugten van teak en schakelt over naar de donkere kant. Terug in Frankrijk ontmoet hij Pascal Bernabé, een bekende undergroundduiker. Hij is vooral bekend om zijn record in duiken die hij vele jaren heeft volgehouden, Pascal zal hem trainen tot het niveau van volledige grotduiker. In 2015 bracht hij een cross-over instructeur door bij SSI en werd hij TDI deco tek-instructeur met Pascal Bernabé, een van deze mentoren. Hij voltooide dit curriculum door grotinstructeur te worden in 2017, intro voor grotten in 2018 en volledige grot in 2019. Het is belangrijk om op te merken dat Robin ook Franck Brehier ontmoette, een van de eerste ondergrondse ontdekkingsreizigers in Sulawesi die een grote bijdrage leverde om te adviseren en om Robin te trainen.
De ontdekking van de grotten van Sulawsi
Dat is dus de academische achtergrond van Robin, maar hoe is Robin in godsnaam op Wangi Wangi terechtgekomen? Het begon allemaal met een verblijf op Buton, een eiland in Sulawesi. Daar ontmoet hij een vriendelijke jongeman die hem uitnodigt voor een barbecue. Als hij daarheen gaat, dragen alle jonge mensen verschillende t-shirts, waarna hij een lang gesprek aangaat waarin hij het bestaan van de grotten ontdekt. Na een snelle blik besluit Robin terug te gaan naar Bali om wat meer geschikte uitrusting op te halen, het zal zijn met de hulp van Antoine Martin en Marc Crane van Bali Dive Trek op wie hij kan rekenen.
Bij zijn terugkeer naar Buton bracht hij bijna 2 maanden door met de jonge Indonesiër met wie hij het eiland Buton maar ook op het eiland Bau Bau reisde en vele grotten verkende, van alle 39 onderzochte grotten zijn er slechts 4 bruikbaar. . Op dit punt in het verhaal wil Robin daar niet stoppen, hij besluit een ander deel van Sulawesi te gaan verkennen en blijft hangen bij Wakatobi. Daar ontmoet hij Akas Hamid zijn toekomstige partner, ter plaatse ontdekt hij 38 grotten op het eiland Wangi wangi, 26 op het eiland Tomia en tijdens deze verkenningen ontstaat een sterke vriendschapsband met Akas. Vanaf dat moment besluit hij om samen een bedrijf op te richten dat pas zeer recentelijk zal plaatsvinden met de bijkomende associatie van Bali-trektocht, Sulawesi Dive Trek is geboren.
Als Robin een felle avonturier is, is hij ook een uitstekende trainer, hij kan je a la carte verwelkomen op Wangi Wangi of andere eilanden van de provincie Sulawesi, afhankelijk van je keuze en verlangen naar training.
Hij is een uitstekende sidemount duiker en zelfs als je al sidemount bent, zal hij je trim perfectioneren. Deze jongen vol kwaliteiten met een glimlach op zijn lippen en de training is kwalitatief. Ondanks het goede humeur is hij buitengewoon aandachtig voor details en voor het gedrag van zijn leerlingen onder water, hij is in staat om u holistisch advies te geven naarmate de sidemount-, cave-, ccr- of tek-training vordert. of IANTD. Het was een tijdje geleden dat we zo'n veeleisende en nauwgezette trainer op details hadden gezien. Je komt er volwassen uit en met een ervaring die een aanwinst wordt.
Tijdens onze duiken op Wangi Wangi hadden we het genoegen om in verschillende grotten te kunnen duiken. Het moet bekend zijn dat ondergrondse watersystemen de belangrijkste waterbron zijn voor alle inwoners van het eiland. Pijpen duiken overal in de afgrond van grotten en pompen water rechtstreeks naar de behuizingstanks.
Tot die tijd ziet alles er goed uit, behalve dat de meeste grotten kleine cenotes zijn, en de inwoners gebruiken deze wateren ook om te baden, hun tanden te poetsen en vooral om de was te doen. Het klinkt misschien schokkend, maar dit zijn de praktijken die al tientallen jaren worden gebruikt, vooral in Indonesië, shampoo, wasmiddelen en tandpasta zijn verpakt in kleine individuele zakjes voor eenmalig gebruik en worden na gebruik vaak in het water gegooid. Godzijdank zijn de grotten niet vervuild door de ingewanden maar vooral in de ingangen en de nadering van de grotten.
Het lijkt misschien verrassend, maar niemand was zich bewust van het probleem, want niemand steekt echt zijn kop onder water en niemand had hen tot dan toe gewaarschuwd. Maar na het bezoek van Robin, werden veel Wakatobians zich bewust van het probleem dat het zowel ecologisch als voor hun eigen gezondheid opleverde. Dankzij Robin en Akas konden we deelnemen aan een van de eerste grotschoonmaak en we maakten van de gelegenheid gebruik om enkele clichés te herstellen die pijn deden als we de schoonheid van de plaats en de vriendelijkheid van de mensen van Wakatobi kennen. Sommige ambtenaren ter plaatse beloofden ons om informatieve borden en vuilnisbakken te plaatsen. Toen we hen ondervroegen, zijn ze er een groot voorstander van om hun grote zus Bali te imiteren en ook plastic te verbieden. Zelfs als de stigma's van plastic nog steeds aanwezig zijn, konden we tijdens ons laatste bezoek een lichte verbetering opmerken van de ongelooflijke hoeveelheden plastic.
Als de zinkgaten van Wakatobi momenteel een beetje vervallen zijn bij hun ingang, werkt Robin hard om ze te beschermen. Het is belangrijk om niet bij dit detail te stoppen. Deze eilanden verloren tussen de zee van Bandas en Sulu verdienen het dat men er blijft hangen voor deze atypische duiken, deze ongelooflijke landschappen, zijn rijke fauna maar ook deze ongelooflijke glimlach die bijna in de kenmerken van zijn inwoners is gegraveerd. Door buiten de gebaande paden naar Wakatobi te komen, ver van de topbestemmingen van touroperators, motiveer je de lokale overheid om te reageren en deze praktijken snel te veranderen.
We hebben Robin Cuesta enkele vragen gesteld om dit rapport af te ronden.
Wat maakt Wakatobi tot een unieke en atypische bestemming?
Voor mij is Wakatobi een unieke en atypische bestemming, in de eerste plaats vanwege de afgelegen ligging. Toegang met 2 vluchten vanuit de hoofdstad Jakarta vormt een vorm van barrière voor het massatoerisme. Dan maakt de cultuur en het zeer vriendelijke en open karakter van deze Indonesiërs elk verblijf daar zeer aangenaam, er is een vorm van goed leven in de Wakatobische stijl die maar op weinig plaatsen ter wereld te vinden is, in algemeen deze kleine geïsoleerde eilanden. De relatieve netheid van de archipel en de zee eromheen is vrij zeldzaam in dit deel van de wereld. De gezondheid en overvloed van het koraal en de ongelooflijke biodiversiteit en de eindeloze diepten van de drop-offs maken het duiken in Wakatobi heel bijzonder. Eindelijk, met riffen van wereldklasse op een paar honderd meter van zoetwatergrotten, is het een perfecte plek voor een onderwater- en ondergrondse vakantie.
Wat is je beste herinnering op zee en in de grot in Wakatobi?
Mijn beste herinnering op zee in Wakatobi is mijn eerste duik. Geen ontmoeting met een groot beest of een bepaald evenement, maar na 3 maanden ondergronds grotten in de hele regio te hebben verkend, gaf mijn eerste duik op zee me het gevoel een WOW te zijn: de kleuren, het leven, de beweging herinnerde het me eraan hoeveel ik ook van duiken in de zee houd.
Grotniveau mijn eerste herinnering was mijn eerste verkenning, mijn eerste paar meters uitgerolde draad, angst, opwinding en vreugde toen ik in de verte het licht van een uitgang zag, die voor het eerst verbinding maakte in regio twee sinkholes (of cenotes). Het begin van een lange reeks.
Wat vind je van de vervuiling van de Wakatobi-grotten? Heb je sinds onze aankomst andere schoonmaakacties georganiseerd?
Ik denk dat het milieubewustzijn in Wakatobi al oud is. De archipel werd in 2002 een nationaal park en is lange tijd een actieterrein geweest voor internationale ngo's. Het is te zien, de straten staan vol met vuilnisbakken die regelmatig worden opgehaald en de zee is over het algemeen vrij schoon. Het grootste probleem voor mij is niet een gewetenskwestie, de meerderheid van de mensen weet dat de natuur moet worden behouden en dat het in de toekomst mogelijk een bron van toeristisch inkomen is, maar de realiteit van het dagelijks leven is sterker dan de visie lange termijn en het is soms moeilijk voor ons in het Westen om erachter te komen en het te begrijpen. Ja, intensief vissen of vissen op beschermde soorten is een aantasting van de milieu-integriteit, de meesten weten het, maar de onmiddellijke en noodzakelijke instroom van geld om het gezin en de gemeenschap te voeden komt boven het ecologische geweten. Het verbieden ervan is essentieel, maar dit moet gepaard gaan met een blijvende oplossing die het onmiddellijke inkomensverlies voor de visser zal vervangen, niet op middellange of lange termijn, maar onmiddellijk, het voeden van zijn gezin is vaak een dagelijkse strijd en wij hebben niet het recht om dat te verhinderen.
In termen van plasticvervuiling is Indonesië vrij plotseling overgeschakeld van natuurlijke individuele verpakkingen naar individuele plastic verpakkingen, industriëlen en grote voedingsbedrijven die producten met een enkele dosis produceren, hebben meer de schuld dan de eindgebruiker. Er zijn zeker bepaalde gebaren die nog steeds schokkend zijn (bijvoorbeeld voor mij je pakjes wasgoed met een enkele dosis in grotten gooien), maar dit is vooral te wijten aan een gebrek aan kennis en niet zozeer aan een “omgevingsbewustzijn”.
Bijna overal op aarde is men zich bewust van de toestand van het milieu, is dit het geval bij Wakatobians?
De vervuiling van grotten is een reëel probleem. In wakatobi en meer in het algemeen in het zuidelijke deel van de provincie Sulawesi Tenggara, is bijna al het beschikbare zoete water ondergronds. De kalkrijke bodems zijn rijk aan zoet water, terwijl het oppervlak in meren en rivieren ernstig ontbreekt. Daarom is het behoud van deze hulpbron essentieel. Wanneer we de ontwikkeling van steden in Wakatobi en Buton observeren, zien we dat ze zich ontwikkelen rond deze sinkholes (cenotes genoemd in Mexico) omdat hier zoet water is. Plots worden deze waterpoelen belangrijke plaatsen voor de gemeenschap en helpen ze bij het smeden van banden tussen iedereen. Mannen en vrouwen komen wassen, de was doen en de kinderen komen spelen en ontsnappen aan de overweldigende hitte van de zon. En wie menselijke aanwezigheid zegt, zegt vervuiling. Het oppervlak van deze watergaten lijkt schoon, maar als je er wat dieper in duikt, vind je alle kenmerken van de Indonesische consumptiemaatschappij: monodosis zeep of afwasmiddel, plastic tandenborstel, zakje gedroogde noedels, banden, oude telefoon etc etc.
Voor de omringende populaties is de grot magisch, we gooien iets in de grot en de volgende dag verdwijnt het ondergronds, het is geweldig, waarom zou je het niet doen? Ik liet mijn beelden van de ondergrondse plasticafzettingen echter aan dezelfde mensen zien en de reacties waren overweldigend, ik zag verlegenheid maar ook pijn en angst in hun ogen. Deze zelfde mensen pompen dit water op dat het zoetwaternetwerk van de stad voedt. De meest bescheiden populaties gebruiken het zelfs om te koken. Het gezondheidsrisico is hoog en het is een reëel probleem voor de volksgezondheid.
Ik denk dat de foto's meer dan duizend woorden spreken. Het is aan ons om erin te slagen onze ogen te openen voor het belang van de bron van zoet ondergronds water en tegelijkertijd de gemeenschap op een positieve manier te steunen in de richting van een consumptiemethode die het gebruik van plastic beperkt. Prullenbakken neerzetten is goed, ze niet meer hoeven te gebruiken is nog beter!
We proberen op zondag opruimacties te organiseren omdat het op deze dag is dat er de meeste mensen aan de rand van de waterpoelen staan. Iedereen aan de oppervlakte maakt hun handen vuil om me te helpen de zakken met rommel eruit te halen, helaas heb ik weinig ondergrondse mankracht, slechts een handvol duikers in het gebied zijn gekwalificeerd om in deze omgevingen te duiken: maar ik blijf mensen opleiden waarvan ik hoop dat ze de bewakers van hun eigen ondergrondse erfgoed zullen worden.
Ter informatie: een persoon onder water kan ongeveer 20 kg afval per uur meenemen, het is een kolossale klus.
Desondanks zijn na het ingangsbassin van de grotten die we blijven schoonmaken de ondergrondse netwerken adembenemend mooi, het water is kristalhelder en het duiken aangenaam en betoverend.
Je organiseert in 2020 een expeditie op Sulawesi om een grot te verkennen, kun je ons meer vertellen, kunnen we met je mee en voor wie is dit soort expeditie bedoeld?
Ik organiseer regelmatig verkenningen op Sulawesi. Laten we zeggen dat er twee soorten verzending zijn. Aan de ene kant zijn degenen die ik organiseer voor mijn plezier, alle speleologen en ontdekkingsreizigers die dezelfde waarden delen welkom om een handje te helpen en we delen de kosten van verkenning. Aan de andere kant, als een groep wil komen verkennen wanneer het hen uitkomt, kan ik de logistiek opzetten en mijn kennis van de plaats en de lokale gemeenschappen delen; natuurlijk tegen een kostprijs, want het vereist dat er cilinders, compressoren, boosters en gaasjes ter plaatse worden gebracht en er is vaak een leger vervoerders nodig om de doelstellingen te bereiken. Deze duiken zijn gereserveerd voor ondergrondse duikers. Ervaren maar hoe dan ook, de wereld is klein en iedereen kent elkaar min of meer en het is gemakkelijk om meer te weten over de stamboom van een groep duikers. De verkenningen worden altijd gedaan met instemming van het dorp en de gemeenschap, het is onze verantwoordelijkheid dat alles goed verloopt en dat onze activiteit het lokale leven niet verstoort, maar integendeel een motor wordt voor de ontwikkeling van de toeristische activiteit in deze regio die in grote nood is.
Foto's en tekst door Christophe Chellapermal